BLOOMBERG: VIỆT NAM TÍNH ĐẾN "KẾ HOẠCH B" CHO XUẤT KHẨU DƯỚI THỜI TỔNG THỐNG TRUMP

Đối với Phú Tài, một công ty chuyên sản xuất đồ nội thất và xuất khẩucho các đại lý của Wal-Mart, việc Tổng thống Donald Trump rút Mỹ ra khỏi hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) chỉ giống như một cú đánh sượt qua. Tuy nhiên, nếu ông Trump hiện thực hóa những gì đã nói về theo đuổi chủ nghĩa bảo hộ, tình hình sẽ xấu đi.

Đặt trụ sở ở một tỉnh miền Trung, có đến 40% doanh thu của Phú Tài phụ thuộc vào thị trường Mỹ. Và nếu Mỹ đánh thuế tăng lên, những bộ bàn ăn hay ghế ngồi ngoài trời của Phú Tài sẽ trở nên quá đắt đỏ.

Khoảng 20% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam là đến thị trường Mỹ, giúp Việt Nam trở thành một trong số ít các quốc gia châu Á có Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn hơn cả Trung Quốc. Có thặng dư thương mại 32 tỷ USD với Mỹ vào năm ngoái, Việt Nam dễ bị nhắm đến sau khi ông Trump ký sắc lệnh yêu cầu cấp dưới nghiên cứu kỹ tình hình để xác định nguyên nhân khiến Mỹ bị thâm hụt thương mại.

Theo Bộ trưởng Thương mại Mỹ Wilbur Ross, Mỹ sẽ điều tra những nước mà Mỹ có thâm hụt thương mại song phương lớn nhất để đánh giá liệu có phải thâm hụt là do “những hành vi không thích đáng hoặc gian lận” hay không.

Theo các chuyên gia Santitarn Sathirathai và Micheal Wan của ngân hàng Credit Suisse, nếu Mỹ tăng thuế nhập khẩu, GDP của Việt Nam có thể giảm gần 0,9%, khiến Việt Nam nằm trong số những nước châu Á bị ảnh hưởng mạnh nhất.

Samsung, Intel

Trong mấy năm trở lại đây, vì chi phí lao động của Trung Quốc tăng lên trong khi quy mô lực lượng lao động không còn dồi dào, nhiều tập đoàn công nghệ nước ngoài (như Samsung Electronics, Intel hay LG Display) đã chuyển sang Việt Nam. Kể từ khi thực hiện quá trình đổi mới từ những năm 1980, Việt Nam ngày càng tham gia sâu hơn vào hoạt động thương mại quốc tế, từ một nền kinh tế nông nghiệp biến đổi thành trung tâm sản xuất mọi thứ từ giày dép đến điện thoại.

Năm ngoái, kim ngạch xuất khẩu đạt mức gần 177 tỷ USD, trong đó các khách hàng Mỹ đóng góp 42 tỷ USD – tăng hơn gấp đôi so với cách đây 5 năm. Linh kiện điện tử và điện thoại là mảng lớn nhất, chiếm 27%.

Con số thống kê mới nhất chứng minh rõ nét Việt Nam là nước phụ thuộc rất lớn vào thương mại. Quyết định ngừng sản xuất điện thoại Galaxy Note 7 của Samsung trong năm ngoái đã khiến kim ngạch xuất khẩu điện thoại giảm 11% trong quý I. So với cùng kỳ năm trước, GDP quý I ước tính tăng trưởng 5,1%, thấp hơn so với mức dự báo 6,25% được các chuyên gia kinh tế của Bloomberg đưa ra trước đó.

Tại phiên họp Chính phủ thường kỳ sáng 3/4 vừa qua, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã nói GDP quý I tăng thấp là vấn đề khiến ông lo lắng và yêu cầu Chính phủ thảo luận, tìm hướng khắc phục, tháo gỡ cụ thể.

Wal-Mart, Mizuno

Delta Sport là một công ty cổ phần có trụ sở ở Thanh Hóa. Theo Tổng giám đốc Nguyễn Trọng Thấu, trong quý I lượng đơn đặt hàng từ Mỹ đã giảm tới 20%. Năm ngoái, thị trường Mỹ chiếm khoảng 40% lượng hàng xuất khẩu của công ty, đem về 30 triệu USD doanh thu. Các khách hàng của công ty bao gồm Wal-Mart và Mizuno.

Ông Thấu cho biết một số khách hàng bán lẻ Mỹ đang cảm thấy lo lắng về những bất ổn trong chính sách của nội các mới. “Chúng tôi có chút lo lắng về triển vọng hoạt động xuất khẩu sang Mỹ”, ông nói.

Việt Nam hưởng lợi từ TPP nhờ việc Mỹ giảm (hoặc trong một số trường hợp còn xóa bỏ) thuế nhập khẩu. Tuy nhiên, với TPP không có Mỹ, Việt Nam đang chuyển sang “kế hoạch B”.

Chính phủ đã cam kết sẽ đẩy mạnh tái cơ cấu nền kinh tế theo yêu cầu của các điều khoản trong TPP, trong đó có cải cách doanh nghiệp nhà nước và tăng cường bảo hộ sở hữu trí tuệ. Các ngành nông nghiệp và sản xuất cần nâng cao hiệu suất và chất lượng sản phẩm.

Mới đây Bộ Khoa học và công nghệ đã phối hợp tổ chức một chuyến đi tới Mỹ cho các công ty Việt Nam để tăng cơ hội gặp gỡ các khách hàng tiềm năng. Chính phủ cũng hỗ trợ các doanh nghiệp quảng bá sản phẩm. Theo Thứ trưởng Bộ Khoa học công nghệ Trần Việt Thanh, trong bối cảnh hiện nay, nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp Việt là điều hết sức quan trọng.

Michael Michalak, cựu đại sứ Mỹ tại Việt Nam và hiện đang là lãnh đạo tại Ủy ban kinh doanh Mỹ - ASEAN, nhận định Việt Nam có thể thay thế TPP bằng những hiệp định song phương hoặc đa phương quy mô nhỏ với các nước láng giềng hoặc các nước Mỹ Latinh trên cơ sở những thỏa thuận đã đạt được.

Đó cũng chính là điều mà công ty Phú Tài đang cố gắng thực hiện. Công ty đã chi khoảng 140 tỷ đồng để xây dựng 1 nhà máy ở Bình Định (một tỉnh ven biển) nhằm tăng công suất và cắt bỏ những bên trung gian trong các hợp đồng với Wal-Mart và các hãng bán lẻ khác. Theo lãnh đạo của Phú Tài, điều này sẽ giúp công ty cắt giảm rất nhiều chi phí. “Chúng tôi phải trở nên có sức cạnh tranh hơn để đối phó với những gì chủ nghĩa bảo hộ có thể mang lại”.